Σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση του ΟΟΣΑ (Economic Outlook Interim Report) «Βγαίνοντας από την στενωπό» του Σεπτεμβρίου 2024 «…οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μειώσουν τις δαπάνες και να αυξήσουν τους φόρους για να μειώσουν το χρέος και να ανακτήσουν την δημοσιονομική δύναμη που απαιτείται για να ανταποκριθούν σε μελλοντικά οικονομικά σοκ…». Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί στην έκθεσή του ότι απαιτούνται από τις κυβερνήσεις «…αποφασιστικές δημοσιονομικές ενέργειες για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους, να διατηρηθεί χώρος για τις κυβερνήσεις να αντιδρούν σε μελλοντικούς κραδασμούς και να δημιουργούν πόρους για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση μελλοντικών πιέσεων στις δαπάνες...».

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται ωστόσο εντός της στενωπού ενώ η διέξοδος από αυτήν διαφαίνεται εξαιρετικά δύσκολη αν συνεχιστεί η ίδια μνημονιακή πολιτική. Η Ελλάδα χρεωκόπησε το 2010 έχοντας ΑΕΠ 226 δις ευρώ, Δημόσιο Χρέος 330,3 δις ευρώ, ιδιωτικό χρέος 62,1 δις ευρώ, κόκκινα δάνεια σε ποσοστό περίπου 5% των συνολικών χορηγήσεων, εξωτερικό χρέος 419 δις ευρώ και ανεργία στο 12,7%.

Μετά από τρία φανερά μνημόνια, ακόμη περισσότερα αφανή, το καταστροφικό PSI, τρις δανειακές συμβάσεις με το ΔΝΤ, ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αυστηρή λιτότητα η Ελληνική οικονομία βρίσκεται δυστυχώς σε πολύ χειρότερη θέση.

Το ΑΕΠ του 2023 ανήλθε στα 220,3 δις ευρώ σε ονομαστικούς όρους που σημαίνει διογκωμένο λόγω του πληθωρισμού και του πληθωρισμού «απληστίας» των καρτέλ της οικονομίας (ενέργεια, τράπεζες, τηλεπικοινωνίες, πολυεθνικές, καύσιμα, διυλιστήρια, funds), το Δημόσιο Χρέος ξεπέρασε τα 407 δις ευρώ τον Ιούνιο του 2024 (3^ο μεγαλύτερο παγκοσμίως) παρά τα «ματωμένα» πρωτογενή πλεονάσματα του 2,1% τα οποία επιτυγχάνονται με την υπερφορολόγηση και το ξεπούλημα ιδιωτικού και δημόσιου πλούτου, το ιδιωτικό χρέος προς ΕΦΚΑ, ΑΑΔΕ, τράπεζες, servicers έχει ξεπεράσει τα 371 δις ευρώ με τα 224 δις ευρώ να είναι ληξιπρόθεσμο και τα κόκκινα δάνεια να ανέρχονται στα 91 δις ευρώ εκ των οποίων τα 21,9 δις ευρώ αφορούν σε στεγαστικά, το εξωτερικό χρέος ανέρχεται στα 550 δις ευρώ και η ανεργία στο 9,8% χωρίς να συνυπολογίζονται οι 1,1 εκατομμύρια ενεργοί συμπολίτες μας οι οποίοι μετανάστευσαν από το 2011 έως σήμερα.

Παράλληλα η Ελλάδα του 2024 είναι η μοναδική χώρα παγκοσμίως η οποία με το 1ο μνημόνιο απώλεσε την εθνική της κυριαρχία (1η Σύμβαση Δ.Δ.),  με το PSI (2012) υποθήκευσε ολόκληρη την Δημόσια Περιουσία της, έθεσε τα ελληνικά ομόλογα σε αγγλικό δίκαιο και έχασε την δυνατότητα μετατροπής του χρέους της σε εθνικό νόμισμα. Επίσης η μοναδική χώρα παγκοσμίως η οποία μεταβίβασε την Δημόσια Περιουσία της χωρίς καμία εκτίμηση σε ιδιωτική εταιρεία Α.Ε. την ΕΕΣΥΠ Α.Ε. ή αλλιώς Υπερταμείο των δανειστών για 99 χρόνια. Το Υπερταμείο με τις τέσσερις θυγατρικές του (ΕΤΑΔ, ΤΧΣ, ΤΑΙΠΕΔ, Συμμετοχές 5G Α.Ε.) και τις λοιπές θυγατρικές του ελέγχουν ολόκληρη την Δημόσια Περιουσία και τους Δημόσιους Οργανισμούς (ΟΑΣΑ, ΔΕΗ, ΔΕΘ, ΓΑΙΟΣΕ, Ελληνικές Αλυκές ΑΕ) πλην ΟΤΑ και κεντρικών οργανισμών του κράτους. Επιπλέον δεν ελέγχει την φορολογική της Αρχή, την ΑΑΔΕ, η οποία είναι ανεξάρτητη αρχή, δεν λογοδοτεί στο Υπ. Οικονομικών και προσέρχεται στην Βουλή για ενημέρωση του σώματος όποτε επιλέξει ο διοικητής της και το συμβούλιο διοίκησης. (ν. 4389/2016).

Ποιες άμυνες μπορεί να έχει λοιπόν η Ελληνική οικονομία ενώπιον μιας οικονομικής κρίσης η οποία ήδη διαφαίνεται λόγω της χρηματιστηριακής φούσκας των ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνίας, Ασιατικών οικονομιών, των γεωπολιτικών εξελίξεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και την χρηματιστικοποίηση της οικονομίας με τα χρηματοοικονομικά παράγωγα να ανέρχονται σε τετράκις δολάρια πλέον ενώ το παγκόσμιο ΑΕΠ μόνον σε 110 τρις δολάρια;

Τι χρειάζεται να κάνουμε απέναντι στην λαίλαπα που έρχεται; Τι προτείνει η ΝΙΚΗ;

Πρωτίστως χρειάζεται πολιτική βούληση. Τη νομοθέτηση απλοποιημένου, λειτουργικού και δίκαιου φορολογικού συστήματος εμπνέοντας εμπιστοσύνη στον πολίτη, και τον μικρομεσαίο επιχειρηματία να προχωρήσει σε υγιείς παραγωγικές επενδύσεις. Παράλληλα η λειτουργία υγιούς τραπεζικού συστήματος ελεγχόμενο από το κράτος με προσανατολισμό την ενίσχυση νέων ηλικιακά νοικοκυριών, την λειτουργία κρατικής Αγροτικής Τράπεζας και Αναπτυξιακής-Βιομηχανικής τράπεζας με χαμηλότοκα δάνεια για παραγωγικές επενδύσεις. Στόχος η πραγματική μεγέθυνση του ΑΕΠ και η ανάπτυξη και όχι η υπερφορολόγηση και αποεπένδυση όπως σήμερα.

Ανέφικτα μεν τα ανωτέρω σε μνημονιακό πλαίσιο εφικτά δε σε περίπτωση χρηματοοικονομικής κρίσης και απόκτησης -εκ των πραγμάτων- βαθμών ελευθερίας.

Το Α και το Ω; Η ανάπτυξη, από αύριο το πρωί, πρωτογενούς γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής αξιοποιώντας όλες τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τις αρδευτικές δυνατότητες της πατρίδας μας, το εύκρατο κλίμα, την ηλιοφάνειά της, το πλούσιο σε συστατικά υπέδαφός της, τις ντόπιες ποικιλίες, τα προϊόντα με προστατευμένη ονομασία προέλευσης.

Παράλληλα την αξιοποίηση στο μέγιστο των υδροηλεκτρικών της μονάδων, την ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών,  την αξιοποίηση των πρώτων υλών της όπως λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας, των σιδηρομεταλλευμάτων της για την επαναλειτουργία της χαλυβουργίας της, της κρατικοποίηση της μεταλλουργίας αλουμινίου, την επαναλειτουργία της ΛΑΡΚΟ για την αξιοποίηση του σιδηρονικελιούχου χάλυβα, την ανάπτυξη μεταλλουργίας μαγνησίου, μαγγανίου, χρωμίου καθώς και χημικής βιομηχανίας: αζώτου και λιπασμάτων, ανθρακασβεστίου. Ανάπτυξη ναυπηγικής βιομηχανίας, ναυτιλιακού cluster και ίδρυση Ελληνικής Ναυτιλιακής τράπεζας.

Κοντά μας στην προσπάθεια θα είναι η άλλη μεγάλη Ελλάδα, αυτή των ομογενών μας. Αξιοποίηση της με διαρκείς προσκλήσεις για εξάμηνη παρουσία Ελλήνων ομογενών από τον Πανεπιστημιακό- ερευνητικό τομέα, τον τομέα αμυντικών συστημάτων, πρωτογενούς παραγωγής, βιομηχανίας, ναυπηγικής, δορυφορικής τεχνολογίας κλπ Με ευέλικτο τρόπο και διαδικασίες η Ελλάδα -μέσω των ομογενών μας που πονάνε την πατρίδα μας- θα υιοθετεί τις πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές τεχνολογίες επανακινώντας και αναβαθμίζοντας τις παραγωγικές του δυνατότητες σε όλους τους τομείς της οικονομίας μας.

Χρειάζεται όραμα, πίστη, εργατικότητα, αφοσίωση. Ίσως η κρίση είναι η ευκαιρία.

Αντώνης Καλόγηρος

Οικονομολόγος

Υπεύθυνος Θ.Ο. Οικονομίας της ΝΙΚΗΣ